Hepinizin bildiği üzere insanlarda olduğu gibi kedilerde onları bize karşı sempatik, sevimli ve bir o kadar da karizmatik gösteren bıyıklara sahiptirler. Bıyıklar sadece kedilerin dış görünüşünü etkileyen bir oluşum olmamakla birlikte yön bulma, ruh hâlini yansıtma ve avlanmaya yardımcı olma gibi çok önemli işlevleri yerine getiren birer duyu organı gibidir.
Bıyıkları sadece burunun iki yanında ve ağız bölgesinin üstündeki kıl yumakları olarak düşünmemeliyiz. Buralara ilave olarak kediler de kaşlarında, çenelerinde ve ön ayaklarında da denge ve koordinasyonlarına katkıda bulunan bıyıkları bulunmaktadır.
Kedilerde bıyık Vibrissae olarak da adlandırılan, kedinin derisindeki sinir uçlarına bağlı olan uzun ve sert kıllardır. Bıyıklar, köklerinde yer alan sinir uçları aracılığıyla çevresel faktörleri algılar ve kedinin etrafında olup bitenlere dair bilgileri beyne ileterek ona bir yol göstergesi sunar. Kedilerin dudakları üzerinde olan bıyıkları bedeniyle oldukça uyumludur. Bu uyumluluğu sadece görsel olarak değil, aynı zamanda bir yöntem olarak da kullanırlar. Çekmece gibi bir yere girip, giremeyeceklerini bıyıklarıyla ölçerler ve ona göre davranışlar. Bacaklarındaki alıcı tüyler ise bir yere tırmanmasında yardımcı olur. Kedilerin alıcıları öyle güçlüdür ki gözleri görmeyen bir kedi bile alıcı tüyleriyle hayatını sürdürebilir. Gerek canlı gerekse cansız nesneleri hissedebilir. Kediler bıyıkları sayesinde hava basıncını, rüzgâr yönünü ve titreşimlerdeki değişiklikleri de tespit edebilirler.
Bununla birlikte kedimizin ruhsal ve psikolojik durumunu bizlere yansıtan en önemli belirtilerin başında bıyıkların almış olduğu pozisyonlar gelmektedir. Kedilerin bıyıklarını kontrol eden kompleks bir kas grubu bulunmakla birlikte onları öne ya da arkaya doğru hareket ettirebilmektedirler. Bu sayede bir kedi rahatladığında, bıyıkları hafifçe öne doğru çıkar ve yayılır. Meraklı veya tetikte olduğunda, bıyıkları daha ileride ve gergindir. Kedinin kızgın veya korkmuş olduğu durumlarda ise bıyıkları geriye doğru yatarak yüzüne doğru düzleşir.
Kedilerin özellikle geceleri ve karanlıkta çok rahat hareket edip avlanabilme yetenekleri de sahip oldukları bıyıkları sayesinde gerçekleşmektedir. Bununla birlikte yüksekten düşme ve atlama durumlarında sapa sağlam ayakta kalmaları da bıyıklarının sensör olarak görev yapmasındandır. Kedilerin bıyıkları düşüş esnasında beyinlerine vücutlarının ve uzuvlarının konumları hakkında bilgi vererek anlık olarak doğru pozisyonu almalarını sağlamaktadır. Bu pozisyonun alınmasını proprioseptör adı verilen duyusal reseptörler aracılığıyla yapmaktadırlar.
Bıyıklar aynı zamanda kedilerin dar alanlardan geçip geçemeyeceklerine karar vermelerine yardımcı olan yerleşik cetveller olarak da işlev görebilir. Kediler bıyıklarını kullanarak bir açıklığın genişliğini ölçebilir ve bunu vücutlarının genişliğiyle karşılaştırabilirler. Eğer bıyıkları bükülür ya da kenarlara değerse kedi açıklığın kendisi için çok küçük olduğunu anlar.
Bu hassas sensörler kedilerin göz çevresinde de yer almaktadır. Göz çevresindeki bıyıklar çimen yaprağı ya da bir oyuncağın kenarı gibi göze zarar verebilecek yabancı maddelerin algılanmasına yardımcı olur. Bu bıyıklar göz çevresinde uçan ufak bir toz zerresini dahi algılayabilecek hassaslıktadır. Bu sayede kediler gözlerini yabancı maddelere karşı etkili bir şekilde koruyabilirler.
Bıyıklar kedinin yönünü tayin etmesinde hayati bir role sahiptir. Bıyığın köklerinde yer alan proprioseptörler beynin trigeminal çekirdek ve somatosensoriyel korteks isimli bölgelerine bağlıdır. Bu sayede bıyıktan gelen bilgiler alınır ve bıyığın algıladığı nesnenin uzaklığı, yönü ve dokusu anlaşılır.
Kedilerin diğer tüyleri gibi bıyıkları da zaman içinde dökülebilir. Ancak bu tüyleri sizin kesmeniz, traş etmeniz ya da kısaltmanız asla tavsiye edilmez. Bıyıklar da kendiliğinden düşebilir, zamanla yıpranabilir ya da kırılabilir. Düşen bıyığın yerine zamanla yenisi çıkar. Kedinin bıyıkları aniden, çok sık bir şekilde düşmeye başladıysa ya da bıyıklarda seyrekleşme varsa bu, bir sağlık probleminden kaynaklanıyor olabilir. Doğal yolla dökülmenin haricinde kedinizin bıyıklarını kesmek ruh halini bozar. Şaşkınlık ve korku yerini alır. Görme duyusunu kaybetmiş gibi olurlar.
