5199 sayılı kanun hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara iyi ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini amaçlamaktadır. 2004 yılında yayımlanan kanun 14/07/2021 tarihinde ise ‘HAYVANLARI KORUMA KANUNU İLE TÜRK CEZA KANUNUNDADEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN’ adı altında yapılan değişikler ile hayvan hakları ve refahı noktasında yapılan iyileştirmeler ve cezai yaptırımların arttırılması şeklinde güncellenerek tekrardan yayımlanmıştır.
Yasa’da göze çarpan ilk değişiklikler ise hayvanlarında can taşımaları göz önünde bulundurularak ‘süs’ ve ‘mal’ olarak görülmeleri yapılan düzenlemeler ile kanundan çıkarıldı. Bunun yerine gerçek ve tüzel kişiliklerin sahipliğinde bulunan hayvanlarda ‘ev hayvanı’ tanımı adı altında anılmaya başlanıldı.
Kanunun toplum ve hayvan sağlığı açısından getirdiği en önemli fayda ise kedi ve köpeklerin en geç 31 Aralık 2022 tarihine kadar dijital kimliklendirme yoluyla kayıt altına alınma zorunluluğunun getirilmesi oldu. Ev hayvanı statüsündeki sahipli hayvanların dijital olarak kimliklendirilip başıboş bir şekilde sokağa terk edilmesinin, terk edildiği takdirde ise dijital kimlik vasıtası ile sahibinin bulunup cezai yaptırımların uygulanmasının yolu açılmış oldu. Tüm bu kanunlar çerçevesinde sahipli ev hayvanının başıboş bir şekilde sokağa terk edenlere 2 bin TL idari para cezası uygulanması hükme bağlandı.
Bunun yanında yasaklanmış hayvan ırklarının (Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino ve Fila Brasilerio) kısırlaştırılması ve kayıt altına alınma süreleri hepinizin bildiği üzere 2022 yılının ilk çeyreğinde dolmuştu. Ayrıca bu hayvanların ağızlıksız ve tasmasız sokağa çıkarılması, çocuk oyun alanları ve parklarına girmesi yasaklanmış olup, aksi takdirde 11 bin TL idari para cezası uygulanacağı hükme bağlandı. Ayrıca, bu hayvanların sokağa terk edilmesi yasaklanarak ihlali halinde 30 bin TL idari para cezası getirildi.
Aynı zamanda daha önceki yazılarımızda belirttiğimiz gibi Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 75 bini aşan belediyelere 31 Aralık 2022, diğer belediyelere (25 bin -75 bin nüfus) ise 31 Aralık 2024 tarihine kadar hayvan bakımevi kurma zorunluluğu getirildi. Belediyelere, bu madde yürürlüğe girdikten sonra 3 yıl süreyle hayvan bakımevi kurmak ve rehabilitasyon çalışmaları yapmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinden, Büyükşehir Belediyelerinde yüzde 0,3, diğer belediyelerde yüzde 0,5 olmak üzere kaynak ayırma zorunluluğu getirildi.
Nüfusu 25 binin altında olup hayvan bakımevi kurma zorunluluğu bulunmayan belediyelere de sorumluluk alanındaki sahipsiz hayvanları en yakın belediyeye götürerek rehabilite ettirme zorunluluğu getirildi.
Dönem dönem kamuoyunun gündemine gelen hayvanlara cinsel saldırı ve tecavüz etmenin de altı aydan üç yıla kadar hapis ve yüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verildi. Bununla birlikte hayvanları dövüştüren kişi ve kişilerde üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak.
Tüm hayvan severlerin merakla beklediği pet-shoplar da kedi ve köpek satışının yasaklanması da 14 Temmuz 2022 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanılacak. Kedi ve köpek satışları bu tarihten sonra sadece Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından izin verilen üretim yerleri tarafından yapılacaktır.
Evcil hayvanlara uygulanacak dijital kimliklendirme yöntemi ise mikroçipler vasıtasıyla yapılacaktır. Hayvanların deri altına 15 haneden oluşan mikroçipler özel aparatlar sayesinde yerleştirilecek ve hayvana hiçbir şekilde zarar vermeyecektir. Bu 15 numara üzerine tanımlanacak hayvanın sahibi, türü, ırkı, cinsiyeti, rengi, doğum tarihi vb. bilgiler Ev Hayvanları Kayıt Sistemi (PETVET) üzerine kaydedilecektir. Bu sayede dijital kimliklendirme yapılmış ve sokakta başıboş dolaşan sahipli hayvanlar özel barkod okuyucular sayesinde belirlenerek sahiplerine idari yaptırımlar uygulanacak aynı zamanda bu sistem kaybolan hayvanların bulunması ve tespiti noktasında da hayvan severlerin yanında olacaktır.
Tüm bu anlatılan çerçevesinde söz konusu kanun ile;
Kedi ve köpek sahiplerine hayvanlarını en geç 31 Aralık 2022 tarihine kadar kayıt altına aldırma zorunluluğu getirildi
Ev hayvanını terk edenlere hayvan başına 2 bin TL idari para cezası uygulanacak.
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 75 bini aşan belediyelere 31 Aralık 2022, diğer belediyelere (25 bin -75 bin nüfus) ise 31 Aralık 2024 tarihine kadar hayvan bakımevi kurma zorunluluğu getirildi.
Ev hayvanı satış yerlerinde kedi ve köpek bulundurulması yasaklandı.
Hayvanların kullanıldığı kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaklandı.
Nesli yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası; bir hayvan neslini yok eden kişi beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Hayvanlara cinsel saldırıda bulunan veya tecavüz eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve yüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılacak.
Tüm Müslüman aleminin Kurban Bayramı mübarek olsun…
