Halk arasında saçkıran hastalığı olarak ta bilinen bilimsel ismi dermatofitoz olan kediler haricinde diğer hayvanlarda da aynı sorunlara sebep olan microsporum canis adı verilen mantardan kaynaklanan bir hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır.
Hastalık her yaş ve ırktan hayvanı etkileyebilmekte bağışıklık sistemi zayıf olan hayvanlarda ise daha şiddetli ve uzun süre devam edebilmektedir. Hastalık zoonoz karakterli bir hastalık olduğundan hayvandan insana bulaşabilme görülmekte bu nedenle hastalığın tespiti halinde zaman geçirmeden tedaviye başlanılması hem hayvan sağlığı hem de insan sağlığı açısından oldukça önemlidir.
Kliniklerimize gelen hastalarımızda, bu hastalığın özelinde hastalığın bulaşma şekli konusunda hasta sahipleri ile oldukça fazla sorun yaşamaktayız. Hasta sahipleri hayvanlarının başka bir kedi ile aynı ortamda bulunmadığını, balkona veya bahçeye çıkarırken başında durup hiçbir hayvan ile karşılaşmadığını dile getirip hastalığın nasıl bulaştığına dair bir fikirlerinin olmadığını belirtirken bizler hayvan sahiplerine hastalığın ortamda bulunan mantar sporlarının solunum yolu ile alınması sonucunda da hastalığın meydana gelebileceğini bulaşmanın sadece temas ile olmayacağını anlatmakta oldukça zorluk yaşamaktayız.
Mantarların doğal hayatta ve toprakta yaygın bulunması, ortamdaki mantar sporlarının hayvan tarafından solunup, yutulması aynı zamanda toprak yada çimen üzerinde yuvarlanıp, oynarken vücuttaki açık yara veya çizikten vücuda alınmasıyla hastalık rahat bir şekilde bulaşabilmektedir.
Hastalık hakkında bilinen diğer bir yanlış ise hastalığın sadece kedilerin derileri üzerinde lokalize olduğudur. Yaygın olarak mantar hastalığı denildiğinde akla ilk gelen deri üzerinde kılsız ve kırmızı alanların oluşması gelirken hastalığın tedavisinin göz ardı edilmesi veya vücuda alınan sporların fazla olması halinde ise hastalık etkenlerinin en çok dağılım gösterdiği organlar olan akciğer, göz ve lenf düğümlerinde meydana getirdikleri sistematik hastalıklar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kedilerimiz de sürekli tekrarlayan solunum yolları enfeksiyonları ve sık ve kuru öksürük durumlarında mutlaka mantar enfeksiyonları açısından teşhis ve tedavi yolları izlenmelidir. Bununla birlikte zayıf ve bağışıklık sistemi güçlü olmayan kediler de söz konusu durumun görülme ihtimalide oldukça yüksektir.
Hastalık hayvan sahibi tarafından deride kılsız alanların görülmesi ile kolayca teşhis edilebilmektedir. Kedinin derisinde genellikle yavaş yavaş büyüyen, kılsız, pullu ve kırmızı halkalar yer almakta ve duruma kaşıntı da eşlik etmektedir. Bu halkalar kedinizin ön bacağında, kulaklarında veya herhangi bir bölgesinde görülebilir. Fakat kılsız ve tüysüz gördüğünüz her alan mantar enfeksiyonu olmamakla birlikte bölgeye dikkatli bakıldığında kırmızı halkaların varlığı mantar enfeksiyonundan kaynaklı bir semptom olduğunu kanıtlamaktadır.
Hastalığın kesin teşhisi birkaç test ve bir arada çalışılması ile koyulabilmektedir. Hastalığın teşhisine özgü ultraviyole ışık yayan wood’s lambası lezyonların bulunduğu alana tutularak mantar etkenlerinin yaydığı floresan ışık ile kedinizde mantar etkeni olup olmadığı tespiti yapılabilmektedir. Ancak bu yöntem sadece Microsporum canis etkenlerinin teşhisi için yardımcıdır ve Microsporum canis etkenlerinin sadece %50’si bu yöntem ile tespit edilebilmektedir. Bununla birlikte bölgeden alınan tüy ve kıl örneklerinin trikogram adı verilen bir yöntem ile mikroskopta incelenmesi ile de hastalığın teşhisi rahatça koyulabilmektedir. Bunlarla birlikte deri kazıntısının alınması. Bölgenin kültürünün hazırlanıp 1 ay gibi sürede oluşacak mantar enfeksiyonun tespit edilmesi ve PCR yöntemleri ile de hastalık kolayca teşhis edilebilmektedir.
Hastalık genellikle pire ve uyuz enfestasyonları sonucunda görülen , tüy dökülmesi ve meydana gelen kaşıntı ile karıştırılabilmektedir. Bazı alerji veya stres durumlarında ise kediler derilerini kıpkırmızı yapana kadar yalayıp tahriş edebilir. Yanlış teşhisin konması, kedinize yanlış ilaç tedavisi uygulanmasına sebep olabileceğinden dolayı bu tarz durumlarla karşılaşıldığında vakit geçirmeden veteriner hekiminize danışmanız sizin açınızdan faydalı olacaktır.
Başka bir kediyi sevdikten sonra ellerinizi yıkamadan kendi kedinize temas etmemeniz aynı zamanda kedinizin yabancı kediler ile temasını engellemeniz hastalıktan korunma açısından oldukça önemli bir durumdur.
