Türkiye’nin tarımsal üretiminde iki şehir uzun süredir aynı sorunun cevabını arıyor: Süt üretiminde Balıkesir mi Konya mı önde? Her iki kent de binlerce üreticiye, modern çiftliklere ve güçlü bir kooperatif altyapısına sahip. Ancak son yıllarda süt politikaları, yem fiyatları ve üretim maliyetlerindeki dalgalanmalar bu dengeyi yeniden şekillendirdi.
Uzmanlara göre Balıkesir, kalite ve çeşitlilikte öne çıkarken; Konya, miktar ve verimlilikte fark yaratıyor.
Balıkesir: Sütüyle Markalaşan Kuzey Şehir
Balıkesir, Türkiye’nin süt haritasında “kalite markası” olarak biliniyor. Susurluk, Gönen, Manyas ve Sındırgı gibi ilçelerdeki verimli meralar, hayvancılık için ideal koşullar sunuyor. Şehirde yaklaşık 450 bin büyükbaş hayvan bulunuyor ve bu potansiyel, günlük 4 bin tonun üzerinde süt üretimi sağlıyor.
Balıkesir’in farkı yalnızca miktarda değil; süt işleme kapasitesinde de kendini gösteriyor. İlde faaliyet gösteren Balıkesir Süt Üreticileri Birliği ve özel süt tesisleri, sütü doğrudan işleyerek katma değerli ürünlere dönüştürüyor. Susurluk tostu, Gönen yoğurdu, Manyas peyniri gibi yerel markalar, kentin süt kimliğini güçlendiriyor. Bölgedeki üreticiler, kooperatif sistemi sayesinde gelirini koruyor ve fiyat istikrarı sağlıyor.
Balıkesir'deki süt üreticilerine göre, şehirdeki üretim modeli sürdürülebilirlik odaklı:
“Balıkesir’de çiftçi sadece süt satmıyor, markalı ürün satıyor. Bu model uzun vadede üreticiyi koruyor.”
Konya: Türkiye’nin Süt Deposu
Konya ise nicelikte açık ara önde. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Konya her yıl yaklaşık 1,5 milyon ton süt üretiyor. Bu rakam, Türkiye toplam süt üretiminin yaklaşık yüzde 10’una denk geliyor. Geniş meralar, modern çiftlikler ve yem bitkileri üretimi, Konya’yı bir süt üssüne dönüştürdü.
Konya Ovası’nın düz yapısı, büyük ölçekli süt çiftliklerinin kurulmasına imkân tanıyor. Şehirde birçok entegre tesis, günde yüzlerce ton süt işliyor. Bu tesisler yalnızca iç piyasaya değil, ihracata da çalışıyor. Konya’nın güçlü lojistik ağı, süt ve süt ürünlerinin Türkiye’nin dört bir yanına hızlı ulaşmasını sağlıyor.
Konyalı süt üreticileri, bu başarıyı şöyle özetliyor:
“Biz miktarda öndeyiz ama artık kaliteye de yatırım yapıyoruz. Avrupa standartlarında üretim yapan çiftlik sayısı her yıl artıyor.”
Kalite mi, Miktar mı? Rekabetin Yeni Boyutu
Balıkesir ve Konya arasında sadece üretim yarışı yok; üretim modeli farkı da dikkat çekiyor. Balıkesir daha çok küçük ve orta ölçekli işletmelerle üretim yapıyor. Bu durum yerel çeşitliliği koruyor ve süt kalitesini artırıyor.
Konya’da ise büyük ölçekli endüstriyel çiftlikler hâkim. Verimlilik yüksek, ancak yerel ürün çeşitliliği Balıkesir kadar belirgin değil.
Balıkesir’in sütü daha çok iç pazarda ve özel markalarda değerlendirilirken, Konya’nın sütü sanayi için ham madde niteliğinde kullanılıyor. Bir anlamda Balıkesir kalitede, Konya hacimde lider.
Yem Krizi ve Maliyet Farkı
Her iki şehirde de üreticinin en büyük sorunu yem maliyetleri. Balıkesir’de yem giderleri, toplam üretim maliyetinin yaklaşık yüzde 60’ını oluşturuyor. Konya’da ise yem bitkisi üretimi güçlü olduğu için maliyet oranı daha düşük.
Bu fark, üreticinin kârlılığını doğrudan etkiliyor. Balıkesir kaliteyle maliyeti dengelemeye çalışırken, Konya ölçek ekonomisiyle avantaj sağlıyor.
Uzmanlar, gelecekte süt üretiminin yalnızca miktar değil, karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik açısından da değerlendirileceğini vurguluyor. Bu alanda Balıkesir çevre dostu üretim sistemlerine daha hızlı adapte olurken, Konya teknolojiye yatırım yapıyor.
Geleceğe Dair: İki Şehrin Ortak Paydası
Balıkesir ve Konya, Türkiye’nin süt üretiminde birbirini tamamlayan iki merkez haline geldi. Biri geleneksel üretimi korurken, diğeri endüstriyel verimliliği geliştiriyor. Balıkesir’in güçlü kooperatif modeli, yerel ekonomiyi ayakta tutuyor; Konya’nın büyük çiftlik yapısı, ulusal arz güvenliğini sağlıyor.
Uzmanlara göre, Türkiye’nin süt stratejisinde bu iki şehir birlikte değerlendirilmeli. Balıkesir’in yerel gücüyle Konya’nın üretim hacmi birleştiğinde, Türkiye hem iç pazarda hem ihracatta rekabet gücünü artırabilir.
Türkiye’nin Beyaz Altın Haritası
Balıkesir ve Konya arasındaki rekabet, aslında kazananı belli olmayan bir yarış. Balıkesir’in sütü markalaşmanın, Konya’nın sütü üretim gücünün simgesi. İki şehir de Türkiye’nin “beyaz altın” olarak anılan süt sektöründe lokomotif görevini üstleniyor.
Sonuç olarak, Balıkesir kaliteyle, Konya miktarla önde; Türkiye ise bu yarışın gerçek kazananı.
