Dejeneratif eklem hastalığı olan osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak bilinmektedir ve 55 yaş üzerindeki kişilerde en sık görülen eklem hastalığıdır. Eklemde dejenerasyon ile başlar, şişlik ve ağrı şikayetleri ile diz-kalça-el-ayak- omurgada yer alır. Kadınlarda erkeklere oranla üç kat fazla görülür.
Aşırı yüklenme, yaş, kalıtımsal faktörler, obesite, aşınmaya sebep olacak mekanik faktörler, travmalar, gut- romatoid artrit- diabetik nöropati- paget hastalığı- septik artrit- doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar eklem kıkırdağının altındaki kemik dokusunda değişiklikler meydana getirir, osteoartrit gelişme riskini artırır. Kemikteki büyümeler ve eklem kenarındaki çıkıntılar eklemlerin normal yapısını bozarak, hareketlerde kısıtlanmaya, şişliğe ve ağrıya neden olur.
Genellikle yavaş gelişir ve herhangi bir zamanda şiddetlenebilir. Ağrı en sık karşılaşılan şikayettir, hareket sırasında olur istirahatle geçer. Hastalık evresi ilerledilçe istirahatte de ağrı yaşanır. Krepitasyon hastaları rahatsız eder. Sertlik ve tutukluk sabahları olur ve hareketle azalır. Normal eklem hareketlerinde kısıtlanma olur. Şişlik, ısı artışı, ileri dönemlerde şekil bozuklukları oluşabilir.
Tanı; röntgen filmi, manyetik rezonans görüntüleme, ultrason, kan testleri, eklem sıvısının incelenmesi ile diğer hastalıklardan ayrılarak konur. En sık kullanılan radyolojik kriterler 1957 yılında Kellgren ve Lawrence tarafından tanımlanan kriterlerdir. Evre 0-Normal, Evre 1- Minimal osteofit, normal eklem mesafesi, Evre 2-Belirgin osteofit, eklem mesafesinde kuşkulu daralma, Evre 3-Belirgin osteofit ve eklem mesafesinde belirgin daralma, Evre 4 -Belirgin osteofit varlığı ve eklem mesafesinde belirgin azalmayı ifade eder.
Tedavi, hastalığın evresi ve şiddetine uygun bir şekilde planlanır. Amaç; ağrının giderilmesi, hareket kısıtlanmasının ve günlük yaşam aktivitelerindeki zorlukların önlenmesi, hastalığın ilerleyişinin önlenmesidir. Hasta eğitimi ve hastanın bilgilenmesi çok önemlidir. Kilo kontrolü, aşırı yüklenmeyi önlemek ( baston ve uygun tabanlık kullanımı), düzenli egzersiz yapmak ve kas kuvvetini artırmak, fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarına düzenli devam etmek, ilaç tedavisi ve uzman tarafından önerilen takviyeleri kullanmak gerekir. İleri evrelerde eklem içi enjeksiyon gerekebilir. Tüm uygulamalardan fayda görmeyen hastalar ise cerrahi tedaviye yönlendirilir.
Ağrı anlatılmaz yaşanır, derdi de çeken bilir ancak ağrısız yaşam için önerilere kulak vermek gerekir.
